Carigradski patrijarh Bartolomej nenajavljeno posjetio Sloveniju, u SPC-u iznenađeni
U nedjelju 17. srpnja 2016. godine mjesto Bled u Sloveniji posjetio je carigradski patrijarh Bartolomej I. Patrijarh je iz Carigrada (Istambula) došao na odmor u slovensko mjesto Sveti Jernej nad Muto na samoj slovensko-austrijskoj granici, a Bled je posjetio u pratnji grčkog metropolita Arsenija koji je poglavar pravoslavnih Grka u Austriji. Prilikom svog boravka na Bledu patrijarh koji nosi naslov “primus inter pares ” (prvi među jednakima), posjetio je mjesnu rimokatoličku crkvu Majke Božje, te se upisao u knjigu posjetilaca. Tom prilikom uvaženog gosta pozdravio je mjesni župnik vlč. Janez Ferkolj. Zahvaljujući na toploj dobrodošlici patrijarh Bartolomej pozvao je župnika Ferkolja u Carigrad na proslavu sv. Andrije. Po odlasku patrijarha iz Slovenije oglasila se i Srpska pravoslavna crkva koja je ostala nemalo iznenađena nenajavljenim dolaskom carigradskog patrijarha. U svojoj reakciji SPC ističe kako je teritorij Slovenije u kanonskoj nadležnosti Srpske pravoslavne crkve te se konkretno poziva na Tomos Carigradske patrijaršije od 19. 2. 1922. Pozivanje na taj Tomos veoma je znakovito jer se u njemu govori o nadležnosti Srpske crkve u granicama Kraljevstva SHS tj. Jugoslavije. Upravo je taj Tomos iz 1922. godine stalni izvor brojnih nesuglasica i podjela na ovdašnjim prostorima. Malo je poznato da je u tom spornom dokumentu, za kojeg mnogi tvrde da je nezakonito kupljen, ukinuta dotadašnja samostalnost Crnogorske pravoslavne crkve. Tim dokumentom iz 1922. Carigradska patrijaršija odrekla se svoje stoljetne crkvene jurisdikcije nad pravoslavnim eparhijama u Hrvatskoj, Bosni, Crnoj Gori i Srbiji (Kosovu) te je Tomosom jurisdikciju predala odnosno točnije rečeno prodala “Autokefalnoj ujedinjenoj pravoslavnoj srpskoj crkvi Kraljevstva SHS” tj. današnjoj Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Dakle do 1922. godine crkvenu vlast nad pravoslavnima u spomenutim državama imala je Carigradska patrijaršija. Povjesničari navode kako je iza akcije kupovanja Tomosa, koja je imala nesagledive posljedice na ovim prostorima, stajala tadašnja Vlada SHS i sam kralj Aleksandar Karađorđević sa članovima Radikalne stranke. Ipak nekadašnje države Kraljevine SHS na koju se sporni Tomos odnosio više nema što pak otvara neke nove poglede na ovim prostorima. Nadležnost nad pravoslavnima u Sloveniji dakle nije više nužno u nadležnosti SPC-a. I episkopi tj. Metropoliti Carigradske patrijaršije u toj samostalnoj i suverenoj državi također mogu vršiti crkvenu nadležnost nad vjernicima koji im kanonski prema nacionalnoj pripadnosti pripadaju.
